Hoewel de meest erkende en gebruikte definitie van armoede alleen economische termen bevat, beschrijft de Wereldbank armoede ook als volgt:
“Armoede is honger. Armoede is een gebrek aan onderdak. Armoede is ziek zijn en niet naar de dokter kunnen gaan. Armoede is niet naar school kunnen gaan en niet kunnen lezen. Armoede is geen werk kunnen krijgen, angst voor de toekomst en dag voor dag leven. Armoede is een kind verliezen aan een ziekte, veroorzaakt door vies water. Armoede is machteloosheid, niemand die voor je opkomt en een gebrek aan vrijheid.”
Door: Scott Todd
Deze beschrijving van armoede bevat de sociale aspecten ‘angst voor de toekomst’, ‘machteloosheid’ en ‘niemand die voor je opkomt’. Deze beschrijving biedt een breder perspectief dan de gebruikelijke definitie van extreme armoede: ‘Leven met minder dan 1,25 dollar per dag’ (ongeveer 1 euro).
De Wereldbank heeft ook indicatoren ontwikkelend om de dimensies van armoede te beoordelen die niet met het inkomen te maken hebben. Deze indicatoren zijn onder andere; onderwijs, gezondheid, toegang tot sociale diensten, kwetsbaarheid, sociale uitsluiting en toegang tot sociaal kapitaal.
Wie bepaalt eigenlijk wat armoede is?
Tijdens de jaren ’90 trokken Robert Chambers en andere onderzoekers de definities van armoede in twijfel. Zij vroegen zich af wie eigenlijk de definitie van armoede zouden moeten bepalen. Ze stelden dat de armen zelf zouden moeten aangeven wat armoede is.
Een onderzoek in Niger in 2002 vroeg de armen in dat land om armoede te omschrijven. Daaruit kwamen de volgende resultaten:
• Afhankelijkheid werd genoemd door 40% van de respondenten. Daarbij werd genoemd dat arme mensen altijd hun hand op moeten houden bij anderen en voor anderen moeten werken.
• Marginalisering werd genoemd door 37%. Zij beschreven een arm person als iemand die alleen is, geen ondersteuning heeft, zich geen onderdeel voelt van een groep of nooit iets wordt gevraagd.
• Schaarste werd opgenomen in de definities van armoede door 36%. Zij gebruikten beschrijvingen als ‘niets te eten’, ‘gebrek aan middelen en andere financiële noden’, ‘gebrek aan voedsel, huisvesting en geld’ en ‘niets om te verkopen’.
• Beperkingen van rechten en vrijheid werden geassocieerd met armoede door 26% van de respondenten. Zij beschreven een arm persoon als ‘iemand die geen recht heeft om te spreken’ of ‘iemand die nooit een rechtszaak zal winnen tegen iemand anders.’
• Onvermogen werd genoemd in combinatie met armoede door 21%. Hierbij gaat het om het onvermogen om beslissingen te maken, zichzelf te voeden en kleden, of te handelen op eigen initiatief.
Slechts 36% van de armen in dit onderzoek beschreef armoede als een gebrek aan materiele zaken (schaarste). Armen beschrijven het leven in armoede vooral als het lijden in relaties en gebrek aan ergens bij horen, waardigheid en vrijheid.
Relaties centraal
Voor de armen heeft armoede alles te maken met lijden in relaties. Relaties staan centraal bij hun identiteit, bevestiging, bij een groep horen en andere sociaal-emotionele behoeftes. ‘Wie je kent’ is in veel verschillende contexten belangrijk. Ook in de context van een arm persoon die zijn weg uit de armoede zoekt. Een sponsor kan hierin dus juist op relationeel gebied een essentiële rol spelen.
Bekijk ook dit filmpje: Wat is armoede?
